Έκανε τέχνη το θάνατο του εντύπου!

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4606449

«Αυτό που με ιντριγκάρει στα έργα του δρόμου είναι ο παράγων του αιφνιδιασμού: ο θεατής δεν έχει κανέναν έλεγχο όταν το γλυπτό ξεπροβάλλει στην επόμενη στροφή, τα όρια καταργούνται και όλοι έχουν πρόσβαση στο έργο»

Πρόβατα από ανακυκλωμένο χαρτί στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Πορτρέτα συγγραφέων, φτιαγμένα με αποκόμματα εφημερίδων, στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας.

Τα πρωτότυπα γλυπτά του Ελληνοκύπριου Νικ Γεωργίου βασίζονται σε μια αμφιλεγόμενη ιδέα: τον θάνατο του εντύπου.

O 30χρονος Ελληνοκύπριος Νικ Γεωργίου είναι καλλιτέχνης της εποχής του. Στην αρχή της δεκαετίας πέρασε όλα τα τραγούδια και τις αγαπημένες του ταινίες στη μνήμη του προσωπικού του υπολογιστή, άρχισε να διαβάζει ειδήσεις στο Διαδίκτυο και συμμετείχε πολλές φορές σε φιλικές συζητήσεις για τον «θάνατο του εντύπου».

Την ίδια περίοδο, η τηλεοπτική κάλυψη της 11ης Σεπτεμβρίου έπαιζε σε 24ωρη βάση, τα μέσα ενημέρωσης ήταν οι «παραμυθάδες» της νέας εποχής και εκείνος έβλεπε τα φθαρμένα βιβλία και τις οικογενειακές φωτογραφίες να στοιβάζονται σε μια γωνιά του διαμερίσματός του στο Κουίνς της Νέας Υόρκης.

Ηταν το έκτο παιδί μιας οικογένειας Κυπρίων από το Νέο Χωριό Κυθραίας που έφτασε στην αμερικανική μεγαλούπολη λίγο μετά την τουρκική εισβολή.

Η προσωπική του διαδρομή στον χώρο της τέχνης ξεκίνησε το 2000 με τις σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών Τisch της Ν. Υόρκης. Ακολούθησαν λίγες ταινίες μικρού μήκους με προϋπολογισμό από την τσέπη του, εκθέσεις στο Σόχο και μια νωπογραφία που του παρήγγειλε το Τμήμα Εκδόσεων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Η πρωτότυπη τεχνική του αρχίζει εκεί όπου τελειώνει η ανάγνωση μιας εφημερίδας. Τα ιδιόμορφα υπαίθρια γλυπτά του αποτελούνται από σκισμένες λωρίδες εφημερίδων και αποκόμματα περιοδικών.

Ο Νικ Γεωργίου δεν μασάει τα λόγια του για την ιδέα που ταιριάζει γάντι στο πνεύμα της νέας ηλεκτρονικής εποχής: «Η έμπνευσή μου είναι το τέλος του έντυπου κόσμου. Τα βιβλία και οι εφημερίδες μετατρέπονται σταδιακά σε έργα τέχνης του 21ου αιώνα. Η κοινωνία μας απομακρύνεται από την έντυπη κατανάλωση και κατευθύνεται στην ψηφιοποίηση».

Για τη συγκέντρωση των πρώτων υλών αρκεί προφανώς μία βόλτα στην πόλη. «Είναι πολύ απλό να βρει κάποιος στους δρόμους της Νέας Υόρκης παλιά βιβλία και εφημερίδες που περιμένουν τους σκουπιδιάρηδες να τα μαζέψουν. Από την άλλη, στάθηκα και πολύ τυχερός που έστω λίγα παλαιοβιβλιοπωλεία μού χάρισαν το στοκ των βιβλίων τους».

Τα τελευταία δύο χρόνια διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Τούκσον της Αριζόνας, το οποίο επισκέφθηκε αρχικά για το στήσιμο μιας ατομικής έκθεσης. «Η μετακίνηση από τη Νέα Υόρκη στην έρημο των Νοτιοδυτικών Πολιτειών έχει σημαντικές συνέπειες. Η αίσθηση του χώρου για έναν καλλιτέχνη αλλάζει, όταν δεν περιβάλλεται πλέον από κτίρια. Και η σημασία της φύσης στη ζωή του προφανώς αλλάζει, όταν ζει μέσα στη φύση κάθε λεπτό που περνάει. Εγώ, για παράδειγμα, έδωσα το αυτοκίνητό μου και μετακινούμαι πλέον με ποδήλατο, για να περιορίσω το ενεργειακό μου αποτύπωμα».

Οι αναγνώστες που διαβάζουν ακόμη εφημερίδες σού φαίνονται UFΟ, από άλλο κόσμο;

Όχι. Καταλαβαίνω απολύτως το στοιχείο της νοσταλγίας. Μη σου πω ότι συγκινούμαι κιόλας, όταν βλέπω τη σχέση του αναγνώστη με την εφημερίδα του την ώρα που την κρατάει. Το ίδιο ισχύει και για τους ακροατές ή τους συλλέκτες βινυλίων. Από την άλλη, δεν μπορεί να με αφήσει ασυγκίνητο η πρόσβαση που μπορούμε να έχουμε όλοι σε ψηφιακές βιβλιοθήκες οπουδήποτε στον κόσμο. Χάνουμε την επαφή, αλλά κερδίζουμε τη γρήγορη πληροφορία.

Μόνο στον δρόμο θέλεις να παρουσιάζεις τα έργα σου; Γιατί όχι σε μια γκαλερί;

Όπως συμβαίνει σε όλες τις αφηγήσεις, το σκηνικό- είτε υπαίθριο είτε κλειστού χώρου- παίζει σημαντικό ρόλο. Αυτό που με ιντριγκάρει στα έργα του δρόμου είναι ο παράγων του αιφνιδιασμού: ο θεατής δεν έχει κανέναν έλεγχο, όταν το γλυπτό ξεπροβάλλει στην επόμενη στροφή, τα όρια καταργούνται και όλοι έχουν πρόσβαση στο έργο. Από την άλλη, μια γκαλερί με ενδιαφέρει πάντα ως «ιερός» χώρος. Εκεί κυριαρχεί η τάξη και μια εμπειρία διαφορετικού τύπου, μια εμπειρία κάθαρσης .

Ποιες είναι οι βασικές επιρροές σου από το χώρο της τέχνης;

Ο νεοντανταϊστής Ράουσενμπεργκ, ο Μπάνσκι, ο Μπασκιά, ο Χέρινγκ και ο Γκαουντί.

Θα ήθελες να εκθέσεις έργα σου στην Αθήνα; Και αν ναι, ποιο μέρος θα επέλεγες;

Έχω έρθει αρκετές φορές στην Αθήνα και νομίζω ότι την ξέρω καλά. Θα ήθελα λοιπόν να τοποθετήσω έργα μου σε σημεία με έντονο τουριστικό ενδιαφέρον, όπως η Πλάκα ή το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Με τρώει επίσης η περιέργεια να δω πώς τα γλυπτά θα λειτουργούσαν σε μέρη με περισσότερη οικειότητα μεταξύ των ανθρώπων, όπως η Αμοργός και τα Κουφονήσια.

Ένα άλλο είδος "τέχνης". Πώς σας φαίνεται;

Το μήνα Νοέμβριο η Β΄ τάξη του Λυκείου μας επισκέφθηκε το “Βοτανικό Κήπο Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους” και το Εθνικό, Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

“Βοτανικός Κήπος Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους”

Όπως είναι γνωστό, ο πρώτος Βοτανικός Κήπος στον κόσμο ιδρύθηκε στην Αθήνα τον 4ο π.Χ. αιώνα από το μαθητή του Αριστοτέλη Θεόφραστο, ο οποίος θεωρείται σήμερα ο θεμελιωτής της Βοτανικής επιστήμης. Στην Αθήνα επίσης και συγκεκριμένα στην περιοχή η οποία από τότε καλείται ‘’Βοτανικός’’, θεμελιώθηκε γύρω στα 1840 από τον καθηγητή της Βοτανικής Fraas του Πανεπιστημίου Αθηνών ο πρώτος Βοτανικός Κήπος της σύγχρονης Ελλάδας, μικρό τμήμα του οποίου διατηρείται μέχρι σήμερα.

Στην περιοχή αυτή, μερικά χιλιόμετρα δυτικότερα, σήμερα λειτουργεί ο μεγαλύτερος Βοτανικός Κήπος της Ελλάδας αλλά και όλης της Ανατολικής Μεσογείου, ο “Βοτανικός Κήπος Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους”.

Ο Αλέξανδρος Διομήδης μετά τον θάνατό του κληροδότησε μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με σκοπό τη δημιουργία του Ιδρύματος, η οποία και έλαβε χώρα μετά από δύο χρόνια, το έτος 1952. Το όραμα του Διομήδη άρχισε να πραγματοποιείται μετά την παραχώρηση της δασικής έκτασης, στην οποία βρίσκεται σήμερα ο Κήπος, από το Υπουργείο Γεωργίας στο Ίδρυμα το 1961.

Οι εργασίες διαμόρφωσης του Βοτανικού Κήπου βασίσθηκαν στα σχέδια της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου του Βερολίνου H. Hammerbacher. Το έτος 1975, μετά την ολοκλήρωση μεγάλου κύκλου εργασιών, ο Κήπος άνοιξε τις πύλες του στο κοινό.

Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί επιπρόσθετα έργα που άλλαξαν ριζικά την αρχική εικόνα του Κήπου, όπως η δημιουργία νέων τμημάτων και η βελτίωση των ήδη υπαρχόντων, η χάραξη και η πλακόστρωση δρόμων και μονοπατιών.

Επίσης, η ανέγερση νέου μνημείου προς τιμήν των εκτελεσθέντων στο χώρο του Κήπου το 1945 από τους Γερμανούς, η κατασκευή νέων γραφείων, εργαστηρίου, αποθήκης μηχανημάτων, καταλύματος εργατικού προσωπικού και οικίας φύλακα, η κατασκευή πυροφυλακίων, παιδικών χαρών και θερμοκηπίου, καθώς και ένα σύνολο έργων μικρότερης κλίμακας.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η παραχώρηση της δασικής έκτασης από το Υπουργείο Γεωργίας στο Ίδρυμα έγινε υπό τον όρο ότι η διαμόρφωση του χώρου του Κήπου δεν θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό το φυσικό δασικό τοπίο. Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια των εργασιών διαμόρφωσης του Κήπου πραγματοποιήθηκε περιορισμένη υλοτόμηση πεύκων, κυπαρισσιών και άλλων δασικών ειδών, δημιουργήθηκε δε στο καλλιεργημένο τμήμα του Κήπου, ένα οικοσύστημα στο οποίο συμβιώνουν και αναπτύσσονται αυτοφυή δασικά και καλλιεργούμενα είδη. Αυτό το χαρακτηριστικό καθιστά τον Κήπο μία από τις πιο σπάνιες περιπτώσεις Βοτανικού Κήπου παγκοσμίως.

Αριστερά από την Κεντρική Είσοδο έχει διαμορφωθεί το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου, ένα τμήμα που δε συναντάται σε κανένα άλλο Βοτανικό Κήπο στον κόσμο.

Εδώ φιλοξενούνται είδη, που αναφέρονται από την Αρχαία Ελληνική μυθολογία ως εμπλεκόμενα σε διάφορους μύθους ή αφιερωμένα στους θεούς. Υπάρχουν ακόμη είδη, τα οποία οι αρχαίοι συγγραφείς, βοτανικοί ή μη, ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας, αλλά επίσης και φυτά που αναφέρουν η Παλαιά και Καινή Διαθήκη.

Εδώ καλλιεργείται ο νάρθηκας (Ferula communis subsp. communis), στον βλαστό του οποίου ο Προμηθέας έκρυψε τη φωτιά και τη μετέφερε κρυφά από τους θεούς στους ανθρώπους, η αφιερωμένη στην Αφροδίτη μυρτιά (Myrtus communis s.l.) που με τους κλάδους της η θεά κάλυψε το γυμνό σώμα της όταν βγήκε από τη θάλασσα, καθώς επίσης και η άκανθος (Acanthus spp.), από τα φύλλα της οποίας προήλθε η έμπνευση για τα κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού.

Καλλιεργείται ακόμη το κώνειο (Conium maculatum) με το οποίο θανατώθηκε ο φιλόσοφος Σωκράτης,

η δάφνη (Laurus nobilis), η οποία ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα, ο αφιερωμένος στον Διόνυσο κισσός (Hedera helix), η "αλεξίκακος" σκιλλοκρεμμύδα (Urginea maritima), ο δίκταμος (Origanum dictamnus) που τις φαρμακευτικές του ιδιότητες εκθειάζουν πάνω από 20 συγγραφείς της αρχαιότητας και βέβαια το ιερό δένδρο της αρχαίας Αθήνας, η ελιά (Olea europaea subsp. europaea) αλλά και η αγριελιά (Olea europaea subsp. oleaster) με τους κλάδους της οποίας (τους κότινους) στεφάνωναν τους ολυμπιονίκες.

Συναντάμε επίσης τον κρίνο (Lilium candidum), ο οποίος ήταν σύμβολο αγνότητας, τον μανδραγόρα (Mandragora autumnalis), που ήταν γνωστός στην αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές ιδιότητές του και την ανθρωπόμορφη ρίζα του, το σαπουνόχορτο (Saponaria officinalis), που το χρησιμοποιούσαν για το πλύσιμο των μάλλινων υφασμάτων και τη δρακοντιά (Dracunculus vulgaris) με την «άβρωτον και φαρμακώδη» ρίζα.

Στο Τμήμα αυτό ο επισκέπτης ενημερώνεται από τις πινακίδες των φυτών και για τα αρχαία ονόματα του κάθε είδους, μαζί με την πηγή κάθε τέτοιας πληροφορίας.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το πρώτο Μουσείο της χώρας, είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα μουσεία αρχαίας ελληνικής τέχνης στον κόσμο.

Στις αίθουσές του εκτίθενται περίφημα έργα που χρονολογούνται από την Προϊστορική έως και τη Ρωμαϊκή εποχή και προέρχονται από ανασκαφές από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Διαθέτει επίσης μία Αιγυπτιακή Συλλογή.

Το νεοκλασικό κτήριο, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Ernst Ziller, βρίσκεται σε κεντρικό σημείο και είναι ενταγμένο στη ζωή της πόλης της Αθήνας για περισσότερο από έναν αιώνα.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο λειτουργεί σε δύο επίπεδα.

H πρώτη βασική λειτουργία του είναι η οργάνωση του εκθεσιακού του χώρου 8.000 τ.μ. που δέχεται πολυπληθείς επισκέπτες κάθε χρόνο. Σε δεύτερο επίπεδο το Μουσείο λειτουργεί ως κέντρο μελέτης, συντήρησης και διαφύλαξης των αρχαίων.

«Μύρτις. Πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν.

Περιοδική Έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

13 Σεπτεμβρίου – 30 Νοεμβρίου 2010

Τη Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου, ώρα 11:30, εγκαινιάζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο η περιοδική έκθεση «Μύρτις. Πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν». Πρόκειται για την παρουσίαση ενός σημαντικού διεπιστημονικού επιτεύγματος. Κεντρικό έκθεμα είναι το αναπλασμένο πρόσωπο της ανώνυμης 11χρονης Αθηναίας, που υπήρξε και αυτή, όπως και ο μέγας Περικλής, ένα από τα δεκάδες χιλιάδες θύματα του τυφοειδούς πυρετού του 430 π.Χ. Πραγματοποιείται με την ευγενική προσφορά του οδοντιάτρου – ορθοδοντικού, επίκουρου καθηγητή κου Μανώλη Παπαγρηγοράκη και, μέσω αυτού, του Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από γόνιμη συνεργασία με το Μουσείο. Η έκθεση παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Θεωρούμε, ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αποτελεί τον κατ’ εξοχήν φυσικό χώρο για τη Μύρτιδα. Η φιλοξενία της για το Μουσείο, που εκθέτει πλήθος επιτάφιων γλυπτών και αναγλύφων, συμβολίζει μια σύγχρονη «Δεξίωση». Μοιάζει να είναι η μεταφυσική συνάντηση της Μύρτιδας με τα κορίτσια και τ’ αγόρια του Μουσείου, την Αριστίλλη, τη Μνησαγόρα, το Δίκαιο ή το Νικοχάρη, που απεικονίζονται στις επιτάφιες στήλες. Μνημεία και μνήματα του 5ου αι. π.Χ , επώνυμα κι ανώνυμα, ζωντανεύουν και συνομιλούν μαζί μας μέσα από το πρόσωπο της μικρής Μύρτιδας. Μας υπενθυμίζουν την κοινή ανθρώπινη μοίρα, το θάνατο, αλλά ταυτόχρονα και την ήττα του θανάτου μέσω της μνήμης. Δεν είναι τυχαίο, ότι η Μύρτις ανακηρύχτηκε «Φίλος των στόχων της Χιλιετίας» από τον Ο.Η.Ε..

Οι μαθητές μας είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν αυτή την έκθεση!!

Το 1936, λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αρχίζει ο πρόδρομός του, ο εμφύλιος πόλεμος της Ισπανίας. Ο φασίστας στρατηγός Φράνκο, με τη βοήθεια του Χίτλερ, προσπαθεί να καταπνίξει τη νεαρή Ισπανική Δημοκρατία. Και πράγματι το καταφέρνουν. Την πνίγουν στο αίμα. Τα αεροπλάνα του Χίτλερ βομβαρδίζουν αδιάκριτα τον άμαχο πληθυσμό. Ένα μικρό χωριό –η Γκουέρνικα– θα νιώσει βαθύ τον πόνο από τις βόμβες τους.
Κατά το βομβαρδισμό του χωριού αυτού το οποίο δεν εξυπηρετούσε κανένα στρατιωτικό σκοπό, σκοτώθηκαν περισσότερο παιδιά και γυναίκες. Και αυτό έδειξε με σαφήνεια και με απόλυτη καθαρότητα το πρόσωπο της φασιστικής θύελλας που ερχόταν.

Ο πίνακας ζωγραφικής «Γκουέρνικα» έχει την αφετηρία του στην παραγγελία της Ισπανικής Δημοκρατικής Κυβέρνησης για ένα έργο κατάλληλο να αντιπροσωπεύσει την αγωνιζόμενη Ισπανία στη διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1937 και πήρε τον τίτλο του από την καταστροφή του μικρού χωριού από τους χιτλερικούς αεροπόρους.

Ο Πικάσο, βαθιά δημοκρατικός, επηρεασμένος από τη φρίκη του πολέμου, ζωγραφίζει με θέμα την «ΓΚΟΥΕΡΝΙΚΑ» ένα έργο μνημειακών διαστάσεων, ύψους 3,5 μέτρων και πλάτους 7,5 μέτρων.

Στο έργο φαίνεται πεντακάθαρα η τάση του Πικάσο για ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ - ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ της μορφής και των αντικειμένων, προκειμένου μ’ αυτό να εκφράσει καλύτερα την αγωνία και τη φρίκη των ανθρώπων μπροστά στο θάνατο.

Για τον ίδιο λόγο θα χρησιμοποιήσει και σκούρα χρώματα, τόνους του μαύρου, του άσπρου και του γκρι.

Η ανάλυση του έργου

Σύμφωνα με τον Πικάσο, ο ταύρος αντιπροσωπεύει τη βία, το φασισμό, τον πόλεμο, το σκοτάδι.

Σύμφωνα με τον Πικάσο το άλογο συμβολίζει το λαό, που απεγνωσμένα φωνάζει ζητώντας βοήθεια.
Εξάλλου το άλογο παρουσιάζεται λογχισμένο.

Προς τα δεξιά της εικόνας διακρίνεται γυναικεία μορφη που προσπαθεί να γλυτώσει από το βομβαρδισμό.

Στην άκρη δεξιά μία μορφή παριστάνει έναν άνθρωπο πριν πέσει νεκρός.

Τα ημίλευκα και λευκά τριγωνάκια εννοούν ότι το κτίριο φλέγεται.

Η λάμπα που εικονίζεται πάνω από το κεφάλι του αλόγου, ουσιαστικά δε φωτίζει τίποτα.

Τα ανοιχτόχρωμα μέρη του έργου, που υποδηλώνουν το φωτισμό, προέρχονται από πολλές πηγές φωτός.

Ὁ χώρος μέσα στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα δεν είναι καθορισμένος. Όλα βρίσκονται σ’ ένα χώρο απροσδιόριστο.

Η σύνθεση του έργου βασίζεται, όπως έχουν δείξει διάφορες μελέτες, σε μία μεγάλη πυραμίδα που έχει για κορυφή της τη λάμπα πετρελαίου.

Δύο όρθια παραλληλόγραμμα ένα δεξιά και ένα αριστερά και μερικά ανισοσκελή τρίγωνα, είναι τα σχήματα που δίνουν ασφάλεια, βεβαιότητα και δυναμισμό στην παράσταση.
Αν προσέξει κανείς τα μάτια στα πρόσωπα που εικονίζονται, στη μητέρα, στο νεκρό πολεμιστή, στον ταύρο, στο άλογο και στις άλλες μορφές,

είναι όλα σε διαφορετικές και αφύσικες θέσεις. Αυτό συμβαίνει, γιατί αντικρίζουν ένα κόσμο παράλογο και φρικτό, έναν κόσμο κτηνώδη.

Η παραφροσύνη του πολέμου παρουσιάζεται εδώ με μετατόπιση των ματιών από τις θέσεις τους και με τις παραμορφώσεις των σωμάτων.

Ιδιαίτερα για τα σώματα, που σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να φαίνονται σαν... κομματιαστά, μπορούμε να πούμε πως αυτό δεν είναι άσχετο με το αποτέλεσμα που φέρνει η έκρηξη μιας βόμβας. Ολόκληρος ὁ πίνακας δίνει την εντύπωση πως απεικονίζει εκείνο ακριβώς που συμβαίνει τη στιγμή της έκρηξης.

Η γυναικεία μορφή που υψώνει τη λάμπα πετρελαίου

είναι η μόνη μορφή που δε φαίνεται χτυπημένη από το βομβαρδισμό και, όπως είπαμε προηγουμένως, το έργο είναι «χτισμένο» πάνω σε μία πυραμίδα που έχει για κορυφή της τη λάμπα πετρελαίου. Ακριβώς η μορφή αυτή είναι για τον Πικάσο η έννοια του πολιτισμού που προσπαθεί να σωθεί, η δε λάμπα που κρατά δεν εκπέμπει παρά το φως της τέχνης και του πολιτισμού.

Τα χρώματα του έργου είναι «μελανά». Οι τόνοι του μαύρου, του άσπρου και του γκρι δε δείχνουν τίποτε άλλο, παρά το φόβο που κυριαρχεί παντού.

Με αυτή του την τολμηρή παρουσίαση, ο Πικάσο κατόρθωσε να φτάσει σ’ ένα σύνολο που κάνει το έργο του καθολικό. Η «Γκουέρνικα» ξεφεύγει από τα στενά όρια της Ισπανίας και εκφράζει παγκόσμια και διαχρονικά κάθε λαό που ένιωσε τη φρίκη εκείνου του πολέμου. Η «ΓΚΟΥΕΡΝΙΚΑ» είναι μία απόδειξη πως ο Πικάσο είναι ένας καλλιτέχνης με κοινωνική συνείδηση.

Το 1935 ο Πικάσο δήλωνε: «Η ζωγραφική δεν είναι απλή διασκέδαση ή στολίδι. Όπως δεν υπάρχει τίποτε πιο επικίνδυνο από τα όπλα στα χέρια του στρατηγού και από τη δικαιοσύνη στα χέρια του δικαστή, έτσι δεν υπάρχει και τίποτε πιο επικίνδυνο από ένα πινέλο στα χέρια του ζωγράφου».

Από το 1939 ο επικός πίνακας φιλοξενείτο στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, περιμένοντας να σημάνει η ώρα της Δημοκρατίας για την Ισπανία. Το 1969 ο στρατηγός Φράνκο είχε το θράσος να τον διεκδικήσει, προκαλώντας την οργή του ζωγράφου. Ο Πικάσο υπογράμμισε πως σύμφωνα με τη θέλησή του, το έργο θα επέστρεφε στην Ισπανία μόνο μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα.

Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1981 ἡ «ΓΚΟΥΕΡΝΙΚΑ» επιστρέφει στην Ισπανία. Στις 28 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, την ημέρα που συμπληρώνονταν 100 χρόνια από τη γέννηση του Πικάσο, οι συμπατριώτες του αντίκριζαν με συγκίνηση το έργο, που συμβόλιζε την εθνική τους τραγωδία, να τοποθετείται στο Μουσείο του Πράδο.

«Αυτός δεν είναι πίνακας, έλεγαν οι Ισπανοί, είναι βόμβα έτοιμη να εκραγεί».

(Από το Αντίφωνο)